عالی‌قاپو
کاخ عالی قاپو
عالی‌قاپو یکی از سازه‌های مهم و بزرگ تاریخی در اصفهان، ایران است و در میان بناهای چهارگانه‌ی میدان نقش جهان واقع شده است. این بنا نه مسجد است و نه سردر بازار بلکه یک ایوان بزرگ و ستوندار است که برای تماشای بازی چوگان در میدان نقش جهان بنا شده است. شاه عباس اول از دودمان صفوی، برای تماشای بازی‌های چوگان و نمایش‌های تفریحی از این بنا استفاده می‌کرد.
عالی‌قاپو یک بنای مربعی است که به وسیلهٔ ستون‌های با فتحه و پیش‌بندی شده با چوب، در سه طبقه ساخته شده است. در بالای ایوان عالی‌قاپو، یک بالشت اطلسی بزرگ و گرانبها قرار دارد که به نام “سنجل” شهرت دارد. این بالشت از نخ‌های ابریشمی با تزییناتی زیبا ساخته شده است. عالی‌قاپو امروزه به عنوان یکی از مقاصد دیدنی و تاریخی در اصفهان شناخته می‌شود و گردشگران بسیاری از سرتاسر جهان به این مکان با شاهکار معماری تاریخی می‌آیند.
بله، درست است. عالی‌قاپو در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده و به عنوان یکی از بناهای مهم میدان نقش جهان در اصفهان شناخته می‌شود. این بنا به منظور برگزاری جلسات و مراسمی که شاه عباس با مهمانان عالی‌رتبه و سفرای خارجی داشت، ساخته شد. از این بنا، شاه و مهمانان اش می‌توانستند بازی‌های چوگان در میدان نقش جهان را تماشا کرده و از مناظر زیبای میدان و شهر لذت ببرند. این بنا هم اکنون به عنوان یکی از نمادهای تاریخی و فرهنگی اصفهان و ایران شناخته می‌شود و جذب گردشگران زیادی از سرتاسر جهان شده است.
در دوره صفویه، عالی‌قاپو به عنوان “دروازه بزرگ” شناخته می‌شد و ورودی اصلی به میدان نقش جهان بود. این بنا به عنوان دروازه‌ای با ارزش و بزرگ برای ورود به میدان و دسترسی به محوطه شهر اصفهان عمل می‌کرد. اما با گذر زمان و تغییرات شهری، مکان ورود به میدان نقش جهان تغییر کرد و امروزه عالی‌قاپو به عنوان یکی از بناهای مهم و زیبای میدان نقش جهان در اصفهان به نمایش گذاشته می‌شود.
نمای عالی‌قاپو که امروزه مشهور به درب آقا نظامی است، واقعاً ترکیبی از اصالت و وقار شرقی با نمادهای غربی را به تصویر می‌کشد. این ترکیب هنری در بناهای صفوی نمایان است و نشان‌دهنده تاثیرات فرهنگی و هنری مختلفی است که در دوره‌ی صفوی به هم آمیخته‌اند. نکته جالبی که اشاره کردید، این است که عالی‌قاپو در ابتدا به شکل و شمایل امروزی خود ساخته نشده بود و بنای اولیه تنها یک دروازه ورودی ساده به دولتخانه صفوی بود. اما با گذر زمان و تحولات سیاسی و فرهنگی، این بنا به تدریج با افزودن طبقات و ایوان‌های ستوندار به شکل و قدرتمندی تبدیل شد که امروزه به عنوان یکی از آثار بزرگ هنری ایران معروف است. ایوان ستوندار عالی‌قاپو نیز از میراث شاه عباس دوم و دوره صفوی است که به تزئینات زیبایی در این بنا اضافه شده است.
عالی‌قاپو که به عنوان یکی از نمایندگان اصلی معماری صفوی محسوب می‌شود، دارای چهل و هشت متر طول است و از شش طبقه تشکیل شده است. طبقه‌های این ساختمان توسط سه ردیف پلکان باریک و کاشی‌کاری‌شده به هم مرتبط شده‌اند. در طبقه همکف عالی‌قاپو، دو تالار وجود دارد که برای امور دیوانی و اداری دربار صفوی به کار می‌رفته است. این مکان‌ها نقطه‌ی شروع تجمع مهم‌ترین افراد و اقشار اجتماعی و سیاسی در دوره صفوی بوده‌اند.
آیینه‌های آبی در دل کویر مرنجاب گاهی بسیار جذاب و زیبا هستند، و گاهی نیز درخشان و بازتاب‌دهنده‌ای برای آسمان و ابرها ایجاد می‌کنند. این آیینه‌ها یکی از خصوصیات جالب منطقه کویر مرنجاب هستند که در طول سفرهای طبیعت‌گردی به این منطقه به خصوص در زمان باران، می‌توانند تجربه‌ی دیدنی و جذابی را برای گردشگران ایجاد کنند.
اتاق موسیقی یا اتاق صوت در عالی‌قاپو یکی از بخش‌های بی‌نظیر این ساختمان است. روی دیوارهای این اتاق، تزئیناتی با فرم کوزه‌ای اما به صورت فرورفته و با دقت ساخته شده است. این تزئینات نه‌تنها زیبایی چشمگیری به این اتاق می‌بخشد، بلکه از نظر صوتی نیز بسیار جالب و حیرت‌انگیز است. آثار موسیقی و صداهای تولید شده در این اتاق، با توجه به تزئینات فرورفته کوزه‌ای، به نحوی واکنش می‌دهند که به گوش گواهان تجربه‌ی یک محیط صوتی منحصر به فرد و جذاب را منتقل می‌کنند. این ویژگی‌های منحصر به فرد باعث می‌شود که اتاق موسیقی عالی‌قاپو تجربه‌ای استثنایی برای بازدیدکنندگان باشد.
ایوان عالی‌قاپو یک بنا با ابعاد بزرگ و ۱۸ ستون است که در طبقه سوم عالی‌قاپو و به سمت میدان نقش جهان ساخته شده است. این ایوان دارای یک سقف پوشیده از نقاشی‌های روی چوب است که زیبایی و طراحی دقیقی دارد. در وسط ایوان، یک حوض مرمری قرار دارد که شکل آن بر روی سقف ایوان نیز نمایان است. این حوض زیبا به ازای نمای کلی میدان نقش جهان از بالا ساخته شده است و از آنجا می‌توان چشم‌انداز میدان را از بالا تماشا کرد. این ایوان بازدیدکنندگان را به تجربه‌ای زیبا و منحصر به فرد از میدان نقش جهان می‌برد.
راهپله های بنا از کاشی پوشیده شده است و گویی هنگام بالا رفتن از آنها، بر فرشی نفیس قدم گذاشته می‌شود.
از جمله آثار مشهور عالی قاپو، درِ چوبی آن است که گفته می‌شود از شهر نجف و حرم حضرت علی به این مکان انتقال داده شده است. کتیبه بالای سردر ورودی با عنوان «انا مدینه العلم و علی بابها» این فرضیه را تقویت میکند.
